اصلا تصور کردنش هم لذت‌بخشه!
چه برسه به تجربه کردنش…
اینکه کاری رو انجام میدی که بی‌نهایت ازش لذت می‌بری و اصلا خستگی و گشنگی نمی‌فهمی!
فکر میکنی محاله همچین چیزی؟
باور کن اصلا محال نیست… خیلیا دارن زندگیش میکنن…
توی این مقاله از وبسایت رسالت‌اینجا دات کام، قراره بریم سراغ سوال «علاقه چیست؟» و حسابی توش عمیق بشیم و بعد چنتا هم راهکار میدیم برای تشخیص علایق واقعی
پس برو بریم…
الهی به امید خودت…
💡 از نظر روانشناسی، علاقه چیست؟
خب ببین…
اگه بخوام خیلی ساده و خودمونی بگم «علاقه چیست؟»، علاقه یعنی میل و کشش درونی نسبت به چیزی.
حالا در ادامه، عمیق‌تر این موضوع رو بررسی میکنیم…
دکتر رابرت جی والراند (Robert J. Vallerand) و همکاراش در دانشگاه کُبِکْ، یکی از معتبرترین نظریه‌ها رو توی این زمینه ارائه کردن به اسم «نظریه دوگانۀ علاقه / Dualistic Model of Passion – DMP» (+/+)
این نظریه، یکی از منابع اصلی ما برای پاسخ به سوال «علاقه چیست؟» هست…
ایشون میگه که علاقه دو نوع داره:
- علاقه هماهنگ (Harmonious Passion): این همون علاقۀ ایده‌آله! وقتی این نوع علاقه رو داری، کار یا فعالیت مورد علاقه‌ات رو با آزادی و انتخاب کامل انجام میدی. این علاقه، به زندگی و فعالیت‌های دیگه شما اجازه رشد میده و باعث شادی و رضایت خاطرت میشه.
- علاقه وسواسی (Obsessive Passion): این نوع علاقه، خیلی خطرناکه! توی این حالت، علاقه یک نیروی کنترل‌کننده‌س که تو رو مجبور میکنه اون کار رو انجام بدی. مثلاً یه کارآفرین ممکنه ساعت‌ها بدون استراحت کار کنه؛ نه به خاطر لذت، بلکه به خاطر حس گناه یا اضطرابی که اگه کار نکنه بهش دست میده!
این از نظریه ایشون.
حالا یه بحث جالبی هست به نام یکپارچگیِ هویت (Identity Integration).
حالا یعنی چی؟
ببین… ساده بخوام بگم یعنی چی… یعنی اینکه ما هویت‌مون رو به چیزی که علاقه داریم گره می‌زنیم!
مثلا کسی که به تدریس علاقه داره (مثل خودم – محمدامین اسکندری)، میگه من معلمم!
یعنی هویت‌شو گره میزنه به علاقه‌اش.
یا کسی که به نویسندگی علاقه داره، میگه من نویسنده‌ام!
اینم از بحث یکپارچگی هویت.
خب…
تا اینجا، با مفهوم علاقه آشنا شدیم. حالا بریم سراغ ادامۀ صحبت‌هامون.
خدایا شکرت… الهی شکرت…
🔄 علاقه چه فرقی با استعداد، انگیزه و هوس داره؟
فرض کن یه شخصی که عاشق فوتباله (علاقه) و میتونه خوب دریبل بزنه (استعداد)، تصمیم میگیره امروز بره تمرین کنه (انگیزه) ولی بعد از 20 دقیقه خسته میشه و دلش یه چیز دیگه میخواد (هوس).
می‌بینی؟
این مفاهیم، کاملا از هم جدا هستن!
پس بریم دقیق بررسی‌شون کنیم.
1. علاقه در برابر استعداد:
خب ما توی بخش قبلی، فهمیدیم علاقه چیه.
گفتیم علاقه یعنی میل درونی نسبت به چیزی.
حالا سوال اینه که آیا استعداد هم همینه؟
نه نه اصلا!
استعداد یعنی توانایی!
همین!
حالا سوال بعدی که هست اینه علاقه مهمه یا استعداد؟
خب یه کتابی هست به نام «Grit: The Power of Passion and Perseverance» که خانوم آنجلا داک‌وُرث (Angela Duckworth) نوشته. (صفحه تدتاک نویسنده)
ایشون توی بخش اول کتاب، به‌وضوح اشاره میکنه که گرچه استعداد مهمه، اما عاملی که باعث موفقیت‌های خارق‌العاده میشه، پشتکاره (Perseverance) که از دل علاقه عمیق بیرون میاد!
اوکی؟
اینم از پاسخ این سوال.
2. علاقه در برابر انگیزه:
ببین.
علاقه درواقع عمیق و پایدارتره. (البته میتونه سطحی هم باشه!)
ولی انگیزه معمولا موقتی و زودگذره!
به همین سادگی!
لذذذذت ببر از این حجم از سادگی و خفن بودن مطالب…
الهی شکرت…
3. علاقه در برابر هوس:
میدونی… هوس شبیه عشق در نگاه اوله که اینم مثل انگیزه، زودگذره!
یه مثال میزنم…
مثلا یه پسر یه دختری رو توی خیابون می‌بینه و میگه به به چقدر جیگره!
به سرش میزنه که بره شماره بده به طرف که اونم پاره کنه!
ولی منصرف میشه! میگه ولش بابا… مسخره بود…
بعد، دو خیابون اون‌ورتر، یه دختر دیگه می‌بینه و میگه جوووون 😂😂 بابا قبلی چی بود!! این خیلی خوبه!
به این میگیم هوس!
اوکی؟
ولی عجب مثالی زدما خخخ.
دیگه تا آخر عمرت، یادت نمیره!
حالا وقتی این شخص، واقعا فقط به یک شخص علاقه داشته باشه، دیگه با دیدن چارتا پرنسس، اون علاقه‌اش عوض نمیشه!
چرا؟
چون گفتیم که علاقه، عمیق و پایداره! ولی هوس، زودگذره!
رواله دیگه؟
خداروشکر…
خب تا اینجا، بحث «علاقه چیست؟» رو حسابی شخم زدیم!
حالا بریم ببینیم که نشانه‌های واقعی علاقه چیه.
الهی شکرت… شکرت بابت آموزش…
🔑 3 نشانه برای تشخیص واقعی بودن علاقه
خب ببین!
این بخش خیلی خیلی خیلی مهمه!
با تمااااااام وجودت بخون!
یکی از مشکلاتی که علاقه داره، اینه که ممکنه به اون چیزی که فکر میکنیم بهش علاقه داریم، واقعا علاقه نداشته باشیم و صرفا هوس باشه!
ببین! خیلی خطرناکه این موضوع!
چون اگه اشتباه تشخیص بدیم، بعد از چندسال، تازه می‌فهمیم که علاقه نداشتیم و صرفا هوس بوده! و دیگه وقت و انرژی‌مون به هدر میره!
پس باید یاد بتونیم علاقه واقعی رو با هوس، تشخیص بدیم.
این موضوع به‌قدری مهمه که ما توی دوره «شغل متناسب من» اومدیم 41 تا سوال رو مطرح کردیم و حسابی روشون کار کردیم تا بتونیم توی این موضوع، ماهر بشیم!
حالا در ادامه، یه چنتا از نشانه‌های علایق واقعی رو باهم بررسی میکنیم.
⏳ 1. گذر زمان رو متوجه نمیشی
واه واه. این خیلی خفن و گنگستره!
ببین.
وقتی که ما واااااقعا به یه کاری علاقه‌مند باشیم، دیگه گذر زمان رو حس نمی‌کنیم!
این یکی از خفن‌ترین نشونه‌های اینه که علاقه‌مون واقعیه!
و جالبی‌ش اینجاست که وقتی مهارت‌مون هم بیشتر میشه، وارد حالت غرقگی یا Flow State می‌شیم.
حالت غرقگی رو یه روانشناس مشهور، به‌نام میهای چیکسنت‌میهای (Mihaly Csikszentmihalyi) مطرح کرده.
🧠 2. کنجکاوی ناتموم داری
دومین نشونه‌ای که مشخص میکنه علاقه‌ات واقعیه اینه که موتور کنجکاویت اصلا خاموش نمیشه!
خوبِ خوب باید توجه کنی که توی چه زمینه‌هایی کنجکاوی!
مثلا کسی که عاشق خوانندگیه، می‌بینی همیشه دنبال اینه که ببینه مثلا فلان آهنگ رو چجوری ساختن و…
یا اگه بخوام از خودم مثال بزنم، من خودم چون به تدریس واقعا علاقه دارم، خیلی هم کنجکاوی میکنم!
هی دوست دارم چیزای مختلفی رو یاد بگیرم!
چون کاری که میکنم رو واقعا دوست دارم!
🔥 3. توی اوقات فراغتت هم انجامش میدی
اوووفففف!
اینم خیلی خفنه خداییش!
خب.
نگاه کن ببین وقتی دستت خالیه و کار خاصی نداری، به سمت چه کارهایی کشیده میشی!
ببین توی اوقات فراغتت، چه کارهایی رو انجام میدی.
اینطوری میتونی متوجه بشی که آیا به اون کار، واقعا علاقه داری یا صرفا هوسه…
ببین باز از خودم مثال میزنم که این صحبت‌ها رو در عمل هم یاد بگیری!
مثلا من زمانی که از دانشگاه برمی‌گردم، بااینکه واقعا خسته هستم، ولی سریع میام سراغ کارم! یادگیری و یاد دادن!
یا مثلا وقتی میریم بیرون، گوشی‌مو در میارم و آموزش می‌بینم!
یا مثلا وقتی توی حیاط دانشگاه راه میرم که کمی استراحت کنم، می‌بینی یه‌دفعه یه ایده میاد به ذهنم و سریع شروع میکنم درموردش صحبت میکنم!
مثل این: وقتی ذوق و شوق، غیرقابل کنترل میشه + ویس
یا حتی دیگه شدیدترش این میشه که اینقدری که دوست داشتم دوره «شغل متناسب من» رو با بهترین کیفیت ضبط کنم، وقتی خانواده‌ام داشتن میرفتن شیراز، من نرفتم باهاشون!
خب بابا اینا چیو دارن نشون میدن؟
اینو نشون میدن که طرف به کارش علاقه داره دیگه…
وگرنه خداییش کدوم عاقلیه که مسافرت نره و بشینه کار کنه!
حالا بذار یه‌چیزی رو بهت بگم.
وقتی خانواده‌ام رفته بودن مسافرت (شیراز)، فردا شبش داداشم اومد خونه‌مون. بهم گفت محمد چرا مسافرت نرفتی؟ منم گفتم چون دوست داشتم کار کنم! خخخ بنده خدا هنگ کرده بود. می‌گفت مگه میشه آدم مسافرت نره و تنها بمونه خونه که کار کنه؟! منم گفتم آره میشه… اگه عاشق باشی میشه…
پست مرتبط: حس و حال هشت روز زندگی تنهایی و مستقلی
خلاصه اینطور.
پس ببین چه کاریه که بدون اجبار هم انجامش میدی.
ببین چه کاریه که ذهنت همیشه درگیرشه.
اینا نشون میدن که به اون کار، واقعا علاقه داری!
و در آخر، اگه دوست داشتی علاقه‌تو پیدا کنی، بهت مقالات زیر رو پیشنهاد میکنم:
نمیدونم به چی علاقه دارم! چیکار باید بکنم؟ ❤️ راهنمای واقعی
چگونه شغل مورد علاقه خود را پیدا کنیم؟ 🧭 راهنمای جامع
دوره رایگان سواد شغلی هم خیلی خوبه!
استفاده کن که ان‌شاءالله در این مسیر زیبا، برات مفید باشن…
خب.
اینم از این مقاله‌ی خفن‌مون.
خدایا شکرت.
واقعا شکرت.
شکرت بابت شغل موردعلاقه…
خب مثل همیشه، بریم سپاسگزاری کنیم و تمام.
🐬سپاسگزاری از الله هدایتگر👇
- الهی شکرت بابت یک روز جدیدی که بهمون دادی.
- الهی شکرت بابت این مطالب مفید.
- الهی شکرت بابت هدایت‌هات.
- الهی شکرت بابت نعمتی به‌نام آموزش.
- الهی شکرت بابت نعمتی به‌نام زندگی…
الهی شکرت. خدایا شکرت. شکرت بابت همه‌چیز.
خب.
همین.
دیگه حرفی نیست.
اگه حرفی سخنی بود حتما در بخش کامنت‌ها بنویسید.
عاشقتونم.
فعلا خدانگهدار.
❓ سؤالات متداول (FAQ)
۱. علاقه چیست؟ و چه فرقی با استعداد دارد؟
علاقه از نظر روانشناسی، یه نیروی محرک درونی و عمیقه. استعداد هم توانایی ماست.
۲. آیا ممکن است به بیش از یک چیز علاقه داشته باشیم؟
آره صددرصد! چرا که نه. ولی خب باید حواست باشه که فقط بچسبی به یه کار! نه صدتا! تمرکز خیلی خیلی مهمه…
۳. چطور بفهمم که علاقه‌ام زودگذر (هوس) نیست؟
مواردی رو که داخل مقاله باهم درموردشون صحبت کردیم رو مدنظرت قرار بده.
۴. اگر علاقه خودم را پیدا نکنم، چه اتفاقی می‌افتد؟
خب اتفاقی که میفته اینه که دیگه ذوق و شوقی برای زندگی نخواهی داشت! ولی کلا نگران نباش. اگه وقت بذاری آموزش ببینی، راحت مسیرتو پیدا میکنی…
۵. برای شروع کشف علاقه واقعی، اولین قدم چیست؟
اولین قدم اینه که آموزش ببینی! و بعدش به اونا عمل کنی! و بعد کارهای مختلف رو تست کنی!
